Je wordt bedankt, Bin Laden
Dit boek is een politieke geschiedenis van Nederland in Afghanistan. Het biedt een unieke analyse van het conflict, de politieke besluitvorming en de spanning tussen de Haagse en Afghaanse werkelijkheid, van de reactie van Paars II op 9/11 tot en met het einde van de Nederlandse missie en de trieste evacuatie in augustus 2021.
Osama bin Laden en de aanslagen van 9/11 brachten Nederland in Afghanistan. De bescheiden bilaterale band van vóór 2001 veranderde bliksemsnel in een uiterst intensieve relatie met talloze diplomatieke, militaire, humanitaire en ontwikkelingsbijdrages. Twintig jaar later zaten ‘we’ er nog steeds, tot eind juni 2021 zelfs nog met militairen. De terugtrekking van de troepen werd al veel eerder verwacht; de snelle terugkeer van de Talibaan zeker niet.
Jorrit Kamminga – zelf inmiddels ruim 16 jaar aan het werk in Afghanistan – blikt terug op hoe het allemaal begon en wat het voorlopig heeft opgeleverd voor de Afghanen. Hij analyseert eerst de Afghaanse werkelijkheid. Wat is er in twee decennia veranderd? Hoe ziet conflict in Afghanistan eruit en wat zijn de oorzaken? Hoe zit het nu met de Talibaan en Al Qaeda? Het is een verhaal van veel halflege en halfvolle glazen, zelfs zonder de terugkeer van de Talibaan als tragische apotheose.
Daarna komt de Haagse werkelijkheid aan bod. In een tour de force ontleedt de auteur twintig jaar politiek debat over de verschillende missiebijdrages van Nederland. Hij beschrijft een wonderlijke wereld van stokpaardjes of juist wispelturige standpunten van bewindspersonen, Kamerleden en hun politieke partijen. Afghanistan zorgt voor honderden uren pittig Kamerdebat die ook in sterke mate politiek Den Haag zelf hebben beïnvloed: van grote onenigheid tussen en binnen partijen tot de val van het kabinet-Balkenende IV over de missie in Uruzgan.
Het is aan het eind van het boek de belangrijkste vraag na 20 jaar Nederland in Afghanistan: hebben wij Afghanistan veranderd of heeft dat land vooral onze eigen politiek beïnvloed? Eén ding is zeker: 20 jaar lang is Afghanistan een constante in ons buitenlands beleid geweest. De ‘missiemachine’ is door blijven draaien. Zelfs bij onduidelijke mandaten, groeiende onveiligheid, Nederlandse slachtoffers of onenigheid binnen de coalitie.